Nguồn Gốc Cà Phê ở Yemen
Trong thế giới Hồi giáo Ả Rập huyền bí, cà phê không chỉ là một loại đồ uống; nó còn là một bí mật được bảo vệ cẩn thận. Khi phần còn lại của thế giới bắt đầu thức tỉnh trước sự quyến rũ của cà phê, Yemen đã giữ chặt kho báu của mình, chỉ cho phép những hạt cà phê đã rang rời khỏi bờ biển qua cảng Mocha nhộn nhịp. Yemen là người bảo vệ duy nhất của những cây cà phê quý giá của mình, với luật lệ nghiêm ngặt, với hình phạt tử hình nhằm bảo vệ sự độc quyền này.
Câu Chuyện về Baba Budan và Bảy Hạt Giống
Nhưng rồi, điều đó đã thay đổi. Bạn có bao giờ tự hỏi ai đã dám thách thức những rào cản đáng gờm này và lan truyền phép màu của cà phê ra ngoài biên giới Yemen? Hãy để tôi dẫn bạn vào một hành trình kỳ diệu qua câu chuyện của Baba Budan và Bảy Hạt Giống nhé.
Khám Phá Qahwa tại Cảng Mocha
Câu chuyện của chúng ta đưa chúng ta trở lại thế kỷ 17 với một giáo sĩ Sufi sùng đạo tên là Baba Budan từ Ấn Độ. Hãy hình dung ông: một người đàn ông thông thái với bộ râu trắng dài và trái tim đầy lòng sùng kính. Năm nọ, Baba Budan bắt đầu một hành trình thiêng liêng – Hajj, một cuộc hành hương đến Mecca, một trong năm trụ cột của Hồi giáo. Sau khi hoàn thành nghĩa vụ tâm linh này, ông trở về nhà và quyết định đi qua thành phố cảng Mocha ở Yemen.
Tại bến cảng nhộn nhịp, Baba Budan tình cờ phát hiện ra kho báu đáng kinh ngạc nhất đời mình: vàng lỏng, được gọi là “qahwa” – cà phê. Hương thơm đậm đặc lan tỏa trong không khí, tiếp thêm sinh lực cho những người hành hương mệt mỏi và mang lại sức sống mới cho họ. Loại đồ uống kỳ diệu này giữ họ tỉnh táo, làm cho những lời cầu nguyện của họ sống động và các cuộc trò chuyện của họ trở nên sôi nổi hơn.
Embed from Getty Images
Ý Tưởng Trồng Cà Phê ở Ấn Độ
Baba Budan bị mê hoặc bởi qahwa. Ý tưởng mang loại cây tuyệt vời này về quê hương bắt đầu nảy mầm trong tâm trí ông. Ông đã lớn lên gần những ngọn đồi Chandragiri tươi tốt của Ấn Độ và biết rằng vùng đất màu mỡ tại quê nhà có thể là ngôi nhà hoàn hảo cho những cây cà phê. Nhưng làm thế nào đây? Lính canh Yemen rất cảnh giác, và việc buôn lậu hạt giống cà phê ra khỏi nước bị trừng phạt bằng cái chết.
Kế Hoạch Táo Bạo và Thiêng Liêng
Quyết tâm và thông thái, Baba Budan đã lên kế hoạch táo bạo. Ông chọn bảy hạt cà phê chín – không phải ngẫu nhiên đâu mà vì số bảy có ý nghĩa thiêng liêng với người Hồi giáo. Với những hạt giống quý giá này trong tay, ông đã nghĩ ra một nơi giấu thông minh: bộ râu trắng dài và sang trọng của mình.
Thành Công và Danh Tiếng của Baba Budan
Cứ như vậy, Baba Budan bắt đầu hành trình trở về Ấn Độ. Qua những sa mạc hiểm trở và biển cả nguy hiểm, ông mang theo hy vọng mở ra một chương mới cho cà phê. Cuối cùng, ông đến quê hương yêu dấu của mình, những ngọn đồi ở Chandragiri, và gieo trồng bảy hạt giống cà phê quý giá này.
Những ngọn đồi ở Chandragiri đã chứng tỏ đây là cái nôi hoàn hảo cho cây cà phê, mang đến niềm vui lớn lao cho ông,. Chúng phát triển mạnh mẽ, đâm rễ sâu vào đất Ấn Độ, và sớm bao phủ các ngọn đồi bằng những bụi cà phê tươi tốt.
Giấc mơ của Baba Budan đã trở thành hiện thực, và ông trở thành một huyền thoại. Để tôn vinh ông, Chandragiri được đổi tên thành Bababudangiri. Một đền thờ trong hang động vẫn còn đó cho đến ngày nay để kỷ niệm hành trình táo bạo của ông.
Nghi Vấn về Hành Trình của Baba Budan từ Yemen đến Ấn Độ
Mình suy đoán rằng Baba Budan có thể đã sử dụng đường biển để đi từ cảng Mocha ở Yemen để về Ấn Độ cùng với những hạt cà phê quý giá của mình. Bởi hành trình bằng đường bộ vào thế kỷ 17 đầy thách thức và nguy hiểm, không chỉ tốn thời gian mà còn gây rủi ro đáng kể cho những hạt cà phê ông mang theo.
Mặc dù không có bằng chứng lịch sử nào để xác nhận việc Baba Budan đã sử dụng đường biển. Nhưng mình đã tìm ra một tài liệu lịch sử quan trọng cho thấy khả năng này. Vào ngày 14 tháng 8 năm 1722, thuyền trưởng Worth đã rời cảng Mocha với một lô hàng cà phê mà ông vận chuyển cho Công ty Đông Ấn (EIC), hướng về bờ biển Malabar của Ấn Độ, lợi dụng gió mùa thổi theo hướng đó. Townsend đã thả neo ở Calicut vào tháng 9 năm 1722, chỉ một tháng sau khi khởi hành, cho thấy rõ ràng lợi thế về thời gian của việc đi biển trong điều kiện gió thuận lợi.
Thông tin này cho thấy rằng Baba Budan có thể đã chọn đường biển, tận dụng gió mùa để đến Ấn Độ trong thời gian ngắn hơn nhiều, để bảo vệ những hạt cà phê quý giá khỏi một hành trình dài và nguy hiểm bằng đường bộ.
Cà Phê Lan Rộng Trên Toàn Thế Giới
Vào thời điểm này, Công ty Đông Ấn Hà Lan – Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC) đang gây tiếng vang khắp thế giới với nỗ lực thương mại và thuộc địa hóa của họ. Được thành lập vào năm 1602, VOC là một trong những công ty thương mại có sức mạnh và ảnh hưởng nhất thời bấy giờ. Họ thiết lập một hệ thống đường thương mại và các khu định cư rộng lớn, cho phép họ kiểm soát thương mại gia vị và các hàng hóa quý giá khác.
Nhận thấy tiềm năng to lớn của cà phê, người Hà Lan bắt đầu trồng nó tại các thuộc địa của họ. Năm 1696, những cây cà phê đầu tiên được mang đến Java, một hòn đảo ở Indonesia, bởi VOC. Khí hậu nhiệt đới và đất núi lửa giàu có của Java đã làm cho Java trở thành nơi hoàn hảo để trồng cà phê. Đến đầu thế kỷ 18, Java đã trở thành một khu vực sản xuất cà phê lớn, và thuật ngữ “Java” trở nên đồng nghĩa với cà phê.
Thành công của việc trồng cà phê ở Java đã khuyến khích người Hà Lan mở rộng nỗ lực của họ đến các thuộc địa khác. Họ mang cây cà phê đến Ceylon (nay là Sri Lanka), Suriname, và sau đó đến các đảo Caribbean, bao gồm Jamaica. Cà phê Blue Mountain nổi tiếng của Jamaica có nguồn gốc từ người Hà Lan.
VOC đóng một vai trò quan trọng trong việc lan rộng việc trồng cà phê ra toàn cầu, điều này rất quan trọng trong việc thiết lập cà phê như một hàng hóa toàn cầu. Mạng lưới thương mại rộng lớn của họ đảm bảo rằng cà phê đến được châu Âu và các phần còn lại của thế giới.
Kết Luận
Thế giới nợ một ly cà phê với người giáo sĩ Sufi thông thái với trái tim táo bạo và bộ râu sang trọng, người đã dám thách thức mọi khó khăn và chia sẻ phép màu của cà phê với thế giới. Hành trình của Baba Budan không chỉ ảnh hưởng đến việc trồng cà phê ở Ấn Độ mà còn mở đường cho cà phê trở thành một hiện tượng toàn cầu, làm phong phú cuộc sống của vô số người với bản chất sảng khoái của nó. Những nỗ lực chiến lược của Công ty Đông Ấn Hà Lan đã đảm bảo rằng cà phê lan rộng đến các vùng đất xa xôi, biến nó thành loại đồ uống được yêu thích mà chúng ta trân trọng ngày nay.
